Kış mevsiminde tüketimi artan kış çaylarıyla ilgili yürütülen bilimsel araştırmada, 15 aktar ve baharatçıdan alınan kış çayı karışımları incelenirken, bazı paketlerdeki etikette yer alan bilgilerin içerikteki bitkilerle eşleşmediği tespit edildi. Mersin Üniversitesi Biyoloji Bölümü doktora öğrencisi Muhyettin Şentürk, kış çayı karışımlarında olmaması gereken bitki ve böcek kalıntılarına rastladıklarını belirterek, "Çok karışımlı bitki çaylarını tavsiye etmiyoruz" dedi.
Mersin Üniversitesi ile Aydın Adnan Menderes Üniversitesi iş birliğinde "Karışık Bitki Çayı Karışımlarındaki Kompozisyon ve Kirleticilerin Analizi" başlıklı ortak çalışma gerçekleştirildi. Mersin Üniversitesi Biyoloji Bölümü doktora öğrencisi Biyolog Muhyettin Şentürk ile Adnan Menderes Üniversitesi’nden Doç. Dr. Tülay Aşkın Çelik ve Doç. Dr. Özlem Sultan Aslantürk’ün yürüttüğü ortak araştırmada, seçilen pilot bölgedeki 15 aktardan temin edilen 11 farklı kış çayı karışımı incelendi. Çalışma sonucunda bazı paketlerdeki etikette yer alan bilgilerin, içerikteki bitkilerle eşleşmediği tespit edilirken, araştırma sonuçlarının makalesi Tarım Bilimleri Dergisi’nde yayımlandı.
“Kişide yarardan çok zarar gösterebilir”
Ortak yürütülen çalışma hakkında bilgi veren Şentürk, aktarlarda satılan kış çayı karışımlarının içeriklerini tespit etmek amacıyla yola çıktıklarını söyledi. Kış çaylarının içeriklerini morfolojik olarak incelediklerini ifade eden Şentürk, şöyle devam etti:
“Çalışmamızın sonuçları, aktarlarda satılan kış çayı karışımlarında tağşiş olduğunu göstermiştir. Pilot bölge olarak seçilen 15 aktarda satılan 11 farklı kış çayı belirledik. Bunların paketlemelerini inceledik. Etiketlerinde yer alan bitkilerin bilgilerini ve isimlerini kontrol ettik. İçerikteki bitkileri, morfolojik olarak inceleyerek teşhis ettik. Bunları kıyasladık, karşılaştırdık, analizimizi yaptık. Bazı kış çayı paketlemelerinin iyi olmadığını, bazısının etiket bilgisinin olmadığını, bazısının etiket bilgisinin eksik olduğunu gördük. Etiket bilgisi eksik kış çaylarında farklı ve karışımlarda yer almaması gereken bitki parçaları tespit ettik. Daha da ötesi birçok kış çayı karışımında olmaması gereken böcek kalıntıları, böcek yumurtası, hatta mantar kontaminasyonu tespit ettik. Etiket bilgilerinde yer alan bitkilerle içerikte yer alan bitkilerin eşleşmediğini gördük.”
Vatandaşların kış çaylarını normalde etikette yer alan bilgilere bakarak satın aldığını vurgulayan Şentürk, "Alerjisi olan veya etikette olmayan bitkiyi istemeyen kişiler bu tür ürünü aldıklarında istemedikleri bitkilerle karşılaşabilirler. Bu açıdan bu karışımlar risk taşıyor. Kişide yarardan çok zarar gösterebilir. Neticede tamamlayıcı ya da destekleyici tedavi olarak başvurulan aktar ürünleri ve bunlardan en önemlilerinden biri olan kış çayı karışımlarında tağşiş olduğu görülmüştür" diye konuştu.
"Bitki sayısı arttıkça, bitkilerin etkileşim riski artar"
Vatandaşları içeriğini bilmedikleri bu tür kış çayı karışımlarından uzak durmaya çağıran Şentürk, "İnsanımızın bu tür karışımlardan mümkün mertebe uzak durmasını veya bilinçli tüketmelerini tavsiye ediyoruz" dedi. Kış çayı karışımlarında rastladıkları bazı zararlıların yıkama ile geçmeyeceğine dikkat çeken Şentürk, bunların yanı sıra etikette belirtilmeyen içeriklere rastladıklarını kaydetti. Bunların alerjisi olan insanlarda tehlikeli olabileceğine işaret eden Şentürk, "Örneğin kış çayı karışımlarında olmaması gereken buğdaygil üyelerine rastladık. Gluten hassasiyeti olan kişiler, etiketinde belirtilmeyen ve içeriğini bilmeyerek bu tür karışımları aldıklarında sıkıntı yaşayabilir. Yani fayda görecekken zarar görebilir. Biz bu tür karışımları, çok karışımlı bitki çaylarını tavsiye etmiyoruz. Çünkü bitki sayısı arttıkça, kombinasyon arttıkça bitkilerin etkileşim riski artar. Ama eğer tüketilecekse de daha az karışımlı olanları tavsiye ediyoruz. Ne olması gerekir içlerinde; özellikle ıhlamur gibi adaçayı gibi bitkilerin olması gerekiyor" diye konuştu.
